CÁC NƯỚC BẮT ĐẦU SỐNG CHUNG VỚI COVID-19 – TỪ BỎ MỤC TIÊU ĐÁNH BẠI, CHÂU ÂU CHUẨN BỊ SỐNG CHUNG VỚI COVID-19.

Nhiều nước đang dần cho phép người dân quay lại nhịp sống hằng ngày, vì họ nhận ra rằng chúng ta phải học cách sống chung với đại dịch Covid-19.

Hành khách tại Nhà ga Ngã tư Vua (London, Anh) gần đây

Singapore là một trong các quốc gia đang chuẩn bị mở cửa trở lại. Theo tờ The Strait Times, từ ngày 19.8, doanh nghiệp Singapore sẽ có 50% nhân viên được quay lại văn phòng. Các sự kiện như hòa nhạc, hội nghị, thi đấu thể thao, rạp chiếu phim cũng được đón đến 1.000 khách nếu toàn bộ người tham gia đã tiêm vắc xin. Động thái này nằm trong kế hoạch 4 giai đoạn nhằm hướng tới việc trở thành quốc gia có khả năng chống chịu với Covid-19 của Singapore.

Nhiều tháng trước, Singapore vẫn còn áp đặt các biện pháp nghiêm ngặt để đưa số ca nhiễm mới xuống gần mức 0 nhất có thể (Zero Covid). Trong bối cảnh cuộc chiến chống Covid-19 không có dấu hiệu kết thúc và gây sụt giảm kinh tế, đất nước này đã thay đổi giải pháp của mình.

Chuẩn bị cho “bình thường mới”

Bên cạnh Singapore, các quốc gia châu Âu cũng đang chuẩn bị hướng tới “bình thường mới”. Thay vì tìm cách loại bỏ vi rút, chính phủ các nước này đang lên kế hoạch tiêm mũi thứ ba, bắt buộc đeo khẩu trang, thường xuyên xét nghiệm và tiếp tục giãn cách xã hội (một cách hạn chế) để kiểm soát dịch trước làn sóng lây nhiễm trong mùa đông sắp tới.Báo The Wall Street Journal đưa tin Đức từ tuần này cho phép người đã chủng ngừa, khỏi bệnh Covid-19 hoặc xét nghiệm âm tính đi đến nhà hàng, bệnh viện hoặc các địa điểm trong nhà. Nước này cũng bắt buộc (kể cả người đã chủng ngừa) đeo khẩu trang trong không gian kín và trên phương tiện công cộng.Tại Pháp và Ý, giấy chứng nhận tiêm chủng, khỏi bệnh sau khi mắc Covid-19 hay xét nghiệm âm tính là điều kiện tiên quyết để người dân tham gia các hoạt động thường ngày. Các chủ nhà hàng Pháp có nguy cơ bị phạt tới 10.600 USD và 1 năm tù nếu không kiểm tra giấy thông hành Covid-19 của thực khách.Trong khi đó, chính phủ Anh dỡ bỏ hầu hết biện pháp hạn chế và chọn dựa vào vắc xin cùng ý thức của công chúng để kiểm soát dịch. Thủ tướng Anh Boris Johnson đã kêu gọi người dân sống chung với Covid-19 như các bệnh hô hấp khác.

Đại dịch sẽ kết thúc thế nào ?

Giới khoa học cho rằng việc các nước từ bỏ mục tiêu Zero Covid đã thể hiện thực tế rằng đại dịch sẽ không biến mất. Rất khó để xóa sổ một bệnh truyền nhiễm và đậu mùa là căn bệnh duy nhất Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tuyên bố đã bị diệt trừ cho đến nay.

Qua thời gian, đại dịch thường trở thành bệnh đặc hữu (endemic), như cúm. Các vi rút gây bệnh đặc hữu lây lan liên tục và vẫn gây tử vong nhưng không làm gián đoạn hoạt động xã hội. Đây là tương lai của đại dịch Covid-19, theo cựu quan chức Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) Scott Gottlieb. Bà Thạch Chính Lệ, Phó giám đốc Viện Vi rút học Vũ Hán (Trung Quốc), cũng cho rằng chúng ta phải chung sống lâu dài với Covid-19.Covid-19 sẽ trở thành bệnh đặc hữu khi số người có miễn dịch (qua chủng ngừa hoặc nhiễm bệnh) đạt đến mức độ nhất định và tiêm vắc xin là con đường an toàn nhất để tiến tới mục tiêu này. Các nước đang chọn sống chung với Covid-19 nêu trên đều có tỷ lệ tiêm chủng cao. Theo Reuters, khoảng 75% dân số Singapore đã tiêm đủ vắc xin ngừa Covid-19. Dữ liệu từ Our World in Data cho thấy con số này ở Anh là 61,1%, ở Đức và Ý là hơn 55% và Pháp là 53%.Với biến thể Delta, một số ít người đã chủng ngừa vẫn có thể mắc bệnh và lây vi rút cho người khác. Điều này không có nghĩa là vắc xin kém hiệu quả vì suy cho cùng, vắc xin được tạo ra để ngăn bệnh nặng và tử vong. Trên phương diện này, vắc xin vẫn chứng minh được tác dụng của mình.

Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), chỉ 0,01% người tiêm đủ 2 liều ở nước này phải nhập viện do Covid-19. Tại Pháp, chỉ 65 trên 1 triệu người phải nhập viện vào tuần đầu tiên của tháng 8, thấp hơn 2/3 so với lúc con số này đạt đỉnh trong tháng 3. Trong cùng tuần lễ trên ở Đức và Ý, tỷ lệ nhập viện trên 1 triệu người đã giảm 90% so với mức cao nhất gần đây.Dù đã có vắc xin, việc lơ là trước Covid-19 có thể tạo điều kiện cho những biến thể nguy hiểm hơn Delta xuất hiện, theo tạp chí Time. Càng lây lan trong cộng đồng, vi rút càng có nhiều cơ hội đột biến, gây ra nguy cơ vắc xin bị giảm hiệu quả. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chủng ngừa càng nhanh càng tốt trên toàn cầu.

TỪ BỎ MỤC TIÊU ĐÁNH BẠI, CHÂU ÂU CHUẨN BỊ SỐNG CHUNG VỚI COVID-19

Các nước từ Đức cho tới Italy đều đang triển khai một loạt biện pháp như đẩy mạnh tiêm chủng, áp quy định đeo khẩu trang để phòng ngừa làn sóng dịch COVID-19 thứ ba ngay trong mùa đông tới.

Tại châu Âu, cuộc chiến chống COVID-19 đang dịch chuyển sang chiều hướng dài hạn, coi đây là kiểu dịch theo mùa. Các nước như Đức, Itlay hay Pháp đều thay đổi chiến lược, từ chấm dứt đại dịch sang chọn học cách sống chung với COVID-19. Chính quyền nhiều nước đang lên kế hoạch tiêm mũi vaccine tăng cường, áp quy định đeo khẩu trang, xét nghiệm thường xuyên, thực hiện giãn cách xã hội hạn chế để kiểm soát virus trước đợt dịch thứ ba trong mùa đông này.

Thay đổi chiến lược này cũng nhận được hậu thuẫn vững từ tâm lý công chúng, khi mà người dân châu Âu về cơ bản đều thông cảm, chấp thuận các biện pháp kiểm soát xã hội để phòng dịch. Khác với Mỹ, nơi mà nhiều bang ngay lập tức dỡ bỏ quy định hạn chế giữa lúc lạc quan lên cao, cho rằng virus sẽ biến mất, người châu Âu chưa bao giờ kỳ vọng đại dịch chấm dứt ở khu vực khi vẫn có những ổ dịch lẻ tẻ bùng phát vào mùa xuân và mùa hè vừa qua.

Đức – nước chưa bao giờ dỡ hạn chế toàn bộ, trong tuần này tuyên bố chỉ có những người đã tiêm vaccine, những người nhiễm COVID-19 và đã hồi phục hoặc là người có xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 mới được lui tới nhà hàng, bệnh viện và các địa điểm trong nhà. Đeo khẩu trang vẫn là quy định bắt buộc đối với người dân khi ở trong không gian kín hoặc sử dụng phương tiện giao thông công cộng, bất kể là đã tiêm hay chưa tiêm vaccine.

Một số nước, trong đó có Pháp và Italy, đang nỗ lực đẩy nhanh chiến dịch phòng bệnh, khi áp quy định chỉ người tiêm vaccine, người đã khỏi bệnh sau khi nhiễm và người có xét nghiệm âm tính mới được tham gia các hoạt động hàng ngày. Nhân viên nhà hàng nếu không làm nhiệm vụ kiểm tra khách hàng theo các tiêu chí trên có nguy cơ bị phạt tiền lên tới 9.000 euro hoặc một năm tù giam.

Vaccine giúp ngăn chặn tình trạng mắc bệnh nặng và tử vong. Tuy nhiên, biến thể Delta với tốc độ lây nhiễm mạnh đã tước đi những hy vọng về chiến thắng tuyệt đối trước đại dịch, đưa nhịp sống trở lại bình thường như thời chưa có COVID-19. Các nhà khoa học cho rằng kế hoạch ứng phó của các nước châu Âu là hợp với thực tế, bởi COVID-19 sẽ không nhanh chóng biến mất.

SARS-CoV-2 sẽ vẫn tấn công và làm suy yếu hệ hô hấp, đến một thời điểm nào đó nó tồn tại như cúm mùa, khiến vẫn có người mắc và tử vong, nhưng mức độ trầm trọng sẽ giảm đi. Khi nào COVID-19 đạt tới ngưỡng như kiểu dịch cúm thông thường là điều giới khoa học chưa thể đoán chắc. Nhưng vaccine đã đưa ra một câu trả lời rõ ràng: Giai đoạn tồi tệ và chết chóc nhất của đại dịch đã lùi xa, các chính phủ sẽ không viện tới giải pháp đóng cửa trên phạm vi toàn quốc để kiểm soát dịch bệnh.

Số ca phải nhập viện ở châu Âu cũng thấp hơn sau mỗi đợt dịch, cho thấy hiệu quả của vaccine. Tỉ lệ nhập viện vì COVID-19 tại Pháp là 65 ca/1 triệu dân trong tuần đầu tháng 8, giảm hơn 2/3 so với mức đỉnh hồi tháng 3. Tại Đức và Italy, tỉ lệ người bệnh phải nhập viện tính trên 1 triệu dân cũng giảm 90% theo cùng thời kỳ. Mức giảm ở Anh là 80%.

Châu Âu cũng đạt bước tiến đột phá trong chiến dịch tiêm chủng vaccine sau bước khởi đầu nhiều rối rắm. Tỉ lệ người dân tiêm đủ liều trong EU là 53%, cao hơn Mỹ (50%). Anh đạt 60%, Tây Ban Nha đạt 63%, Đức và Italy hơn 55%, Pháp thấp hơn với mức 50% dân số tiêm đủ liều.

Tuy nhiên, giới khoa học cho rằng miễn dịch cộng đồng là điều vẫn còn xa và thậm chí sẽ không bao giờ đạt được trước sự xuất hiện của biến thể mới. Các cơ chế về cách ly, hạn chế di chuyển đối với những ca nhiễm COVID-19 vẫn phổ biến ở châu Âu và gần như chắc chắn sẽ còn được áp dụng tiếp nữa, ngoại trừ Anh, nước chọn cách tiếp cận khác biệt. Tiêm mũi tăng cường cho người lớn tuổi hoặc nhóm dễ bị tổn thương là chủ đề đang được thảo luận, lên kế hoạch. Nhiều nước trong EU mở rộng xét nghiệm đại trà, định kỳ để phát hiện ca nhiễm và tăng cường hệ thống truy vết tiếp xúc thay vì giảm hay từ bỏ.

Tại Italy, quốc gia chịu thiệt hại nặng nề trong giai đoạn đầu dịch bệnh, chính quyền đang hướng đến một cuộc chiến kéo dài. Italy vận hành hệ thống theo thang màu, sử dụng một bộ thông số kĩ thuật để đánh giá mức độ nghiêm trọng của dịch bệnh ở từng khu vực. Nặng nhất là vùng đỏ, kế đến là vàng, xanh, và trắng. Mọi khu vực tại Italy hiện đều thuộc vùng trắng. Tuy nhiên Sicily và Sardinia – hai điểm đến du lịch có tiếng, nhiều khả năng sắp chuyển sang màu vàng.

“Người dân ở đây nhận thức rằng cuộc chiến chống COVID-19 còn tiếp diễn và đó là cuộc chiến lâu dài. Dân sẽ không mất cảnh giác, sao nhãng vì họ biết rằng mọi chuyện chưa kết thúc, phải mất nhiều thời gian mới trở lại được như trước”, Claudio Cancelli, Thị trưởng vùng Nembro, gần vùng tâm dịch trong làn sóng COVID-19 đầu tiên tại Italy chia sẻ.

Theo bài viết Tuấn Linh/Báo Tin tức (WSJ)